| دسته بندی: دانشنامه | تعداد نظرات کاربران : اولین نظر را شما ارسال کنید | تاریخ بروز رسانی: |
نقشه به صورت کلی، تصویری دوبعدی از یک فضای سه بعدی است. با ظهور فناوری مدرن بود که ترسیم نقشه های سه بعدی امکان پذیر شد. هر نقشه دو وظیفه کلی برعهده دارد: اولین آن دیتابیس مکانی بودن و دومین آن، ابزاری ارتباطی است. در این بین، علم ساخت نقشه را نقشه کشی یا کارتوگرافی می نامند.
خصوصیات پایه هر نقشه به خواننده آن در خصوص مکان یک عارضه و ماهیت آن (یعنی ویژگی ها) توضیحاتی می دهد. نقشه ها همچنین چکیده و انتزاعی از نواحی انتخاب شده دنیای واقعی هستند که ویژگی هایی نظیر مقیاس و رزولوشن داشته و در یک دستگاه مختصات تعریف می شوند.
عوارض مختلف به تصویر کشیده شده بر روی نقشه، کلاس بندی شده و هر کدام سمبل و علامت خاص خود را دارند تا از این طریق کاربر بتواند به آسانی از نقشه مذکور به عنوان یک دیتابیس اطلاعات جغرافیایی استفاده کند.
هر نقشه مقیاسی دارد، که معرف میزان بزرگی عوارض موجود بر روی آن به نسبت اندازه واقعی آنها است. یک نقشه بزرگ مقیاس، جزئیات بیشتری را به تصویر کشیده اما نیازمند فضای بیشتری است (برای مثال، مقیاس 1:10,000 بزرگتر از مقیاس 1:25,000 می باشد).
رزولوشن مکانی
رزولوشن مکانی نوعی از رزولوشن است که اغلب افراد با آن آشنا هستند. رزولوشن مکانی معمولا به عنوان طول یک ضلع از یک تک پیکسل گزارش میشود. برای مثال، Landsat 8 دارای رزولوشن مکانی ۳۰ متر می باشد. به عبارت دیگر، یک تصویر با رزولوشن مکانی ۳۰ متر بدین معنی است که یک تک پیکسل نشان دهنده مساحت یک زمین ۳۰ متری است.
در تصویربرداری آنالوگ، ابعاد (یا عرض) کوچکترین عارضه (شیء) بر روی زمین که قابل تشخیص باشد، مشخص کننده رزولوشن مکانی است. رزولوشن مکانی یک رستر با استفاده از خصوصیات سنسور مربوط به تصویربرداری دیجیتال و خصوصیات فیلم شامل میدان دید، ارتفاع مربوط به تصویربرداری فیلم مشخص میشود.
انواع نقشه ها
نقشه های مرجع کلی نقشه های کوچک مقیاسی هستند که سطح وسیعی را به تصویر می کشند. مثال خوبی از این نوع، «اطلس جغرافیایی» است. از نقشه های موضوعی برای مقاصد خاص مانند نمایش توزیع نوع مشخصی از داده آماری یا علمی بر روی نقشه ای که تم یا موضوعی را دنبال می کند، استفاده می شود.
این نوع اصلی نقشه است که برای استفاده های GIS ساخته شده و نتیجه اجرای تجزیه و تحلیل های مختلف است. چارت ها، نقشه هایی هستند که دنیا را به گونه ای نشان می دهند که برای مقاصد ناوبری و پیمایشی مناسب هستند. پلان ها از سوی دولت و خریداران برای طرح پروژه های ساختمانی به کار گرفته می شوند.
نقشه هایی که بخش هایی از کره زمین را پوشش می دهند، سیاسی یا جغرافیایی هستند. مهم ترین هدف از نقشه سیاسی، نمایش مرزهای ملی و هدف از نقشه های جغرافیایی، نمایش ویژگی های فیزیکی عوارض جغرافیایی است.
نقشه های زمین شناسی نه تنها سطوح فیزیکی را نمایش می دهند، بلکه خصوصیات قرار گرفته در زیر سنگ ها، صخره ها، خطوط و ساختارهای زیرسطحی را نیز به نمایش درمی آورند.
اصول طراحی نقشه
برای موثر بودن ابزار انتقال داده های جغرافیایی، نقشه ها میبایست خوانا، دارای تضاد تصویری بین المان ها، دارای فرمی بسته و دارای فاصله خطوط تراز مناسب (برای نقشه های توپوگرافی) باشند. تفاوت های مربوط به جزئیات میبایست با استفاده از اندازه المان ها و از طریق سلسله مراتب سازمانی، توصیف شود.
طراحی نقشه دربرگیرنده شناخت هدف و مقصود نقشه است که شامل دو هدف حقیقی (هدف منطقی: نمایش داده های مورد نیاز) و هدف موثر (هدف احساسی: چگونگی درک و پردازش نقشه توسط خواننده) است.
طراحی نقشه یعنی کار با سطوحی با شکل های نامنظم، سطوحی بر روی نقشه که به شدت دارای تراکم داده و موجودیت داده هستند، شرایط استفاده (مثلا آیا نقشه مذکور قرار است در محیط مرطوب مورد استفاده قرار گیرد؟) و محدودیت های فنی نظیر مقدار زمان اختصاص داده شده به تهیه نقشه، هزینه آن و امکانات نرم افزاری برای اجرای نقشه مذکور.
فرایند طرح ریزی در طراحی نقشه، یک فرایند پیچیده است. نقشه کش میبایست طرحی ابتدایی و مقدماتی کشیده و به تصمیم گیری آسان تر در خصوص نقشه کمک کند، گزینه های طراحی را ارزیابی کرده، چندین نمونه اولیه برای نقد و بررسی ارائه دهد، از این موضوع که آیا نقشه خود یک محصول مستقل است یا به عنوان بخشی از یک کار بزرگ آگاهی یافته و تعداد کپی های لازم از نقشه را تهیه کند.
المان های متنی
المان های در یک نقشه شامل عنوان، جدول راهنما، داده های نقشه، اطلاعات مربوط به مقیاس و جهت شمال است. یک نقشه خوب به کلمه «نقشه» در عنوان خود نیاز ندارد چرا که خود گویا و واضح آنرا نمایش می دهد. عنوان نقشه میبایست کوتاه و برجسته در بالای نقشه قرار گرفته و تاریخ تهیه آن نیز در نقشه درج شود (مگر اینکه نقشه مذکور در یک کتاب باشد).
نیازی به ذکر تمام المان های موجود در نقشه و عوارض در جدول راهنما نبوده و فقط آنهایی که برای نقشه ضروری هستند میبایست وارد شوند. علاوه بر آن، یک جدول راهنمای مناسب نیازی به کلمه «جدول راهنما» در عنوان خود نداشته و نیازی هم نیست که اطراف این جدول راهنما، یک جعبه ترسیم شود.
همه نقشه ها نیازمند نشانگر مقیاس هستند اما مقیاس مذکور نباید پیچیده باشد.
از آنجایی که همه نقشه ها به صورت قراردادی در جهت شمال مغناطیسی یا جغرافیایی قرار دارند، جهت شمال در نقشه مهم نبوده و میتوان از نمایش آن صرف نظر کرد.
برگردان به فارسی از: Basics of a Map
| مطالب مشابه و مرتبطی که به کارتان می آید | ||
|---|---|---|
| تفاوت رستر (raster) و وکتور (vector) چیست؟ | داده مکانی یا فضایی (Spatial data) چیست؟ | وکتور (vector) چیست؟ |